In onze hersenen wordt er onderscheid gemaakt tussen drie soorten breinen of eigenlijk vier als we de cortex opdelen. Het reptielenbrein, het zoogdierenbrein, het primaten brein en het menselijke brein. Al deze breinen samen zorgen ervoor dat wij zijn hoe we zijn, eeuwenoude wijsheden en gewoontes die zorgen voor onze overlevingsdrang en de ‘nieuwere’ breinen die ervoor zorgen dat we meer flexibel om kunnen gaan met de veranderlijke wereld waar wij in leven.  

Eerst wil ik wat meer vertellen waaruit onze hersenen dan precies bestaan en daarna duiken we in wat leuke fun facts over de verschillende dierenbreinen. 

Reptielenbrein (hersenstam) 

Diep in onze hersenen zit het oudste stukje brein. Dit hebben we gemeenschappelijk met alle reptielen en zoogdieren. Dit wordt ook wel ons instinctieve brein genoemd, vanuit hier komt onze overlevingsdrang en voortplantingsdrang. 

Zoogdierenbrein (het limbische systeem) 

Ons limbische brein bevat alles wat met emotie en affectiviteit te maken heeft, lachen, huilen, liefde, angst. In het zoogdierenbrein zit een essentieel gedeelte voor ons geheugen, de hippocampus, hierin zit eigenlijk ons werkgeheugen om herinneringen op te slaan. Daarnaast wordt in dit gedeelte de informatie onbewust verwerkt in tegenstelling tot het menselijke brein, waar we dit juist bewust doen. 

Primaten/menselijke brein (neocortex) 

Dit is ons rationele stukje brein, het gedeelte waar we mee denken en hiermee de jongste laag van ons brein. Hierin maken we bewuste keuzes en is de basis gelegd voor onze intelligentie, normen en waarden en het denken aan onze toekomst. 

Dierenbreinen 

Reptielen-, zoogdieren- en primatenbreinen, het lijkt er dus op of we veel hebben geleerd van onze dierenvrienden. In principe weten we natuurlijk nog relatief weinig over de werking van onze eigen hersenen, laat staan die van de verschillende dieren. Wat we wel als mens denken, is dat wij de meeste intelligente wezens zijn op de aardbol, persoonlijk denk ik dat we hier wellicht sommige diersoorten te kort mee doen. 

Graag wil ik jullie meenemen naar de hersenen van enkele dieren van wat we wel weten en hoe knap het eigenlijk is wat sommige dieren allemaal kunnen met een beperkte hersencapaciteit. Laten we starten met het dier met het grootste brein, de potvis. 

De potvis 

De hersenen van een potvis wegen maar liefst 7,5 kilogram, stel je voor dat je dit dag in dag uit mee zou moeten dragen. Dit is dus het grootste en het meest verfijnde brein dat we kennen, nog vele malen ingewikkelder dan een mensenbrein. 

De kikker 

Een kikker zijn hersenen wegen slechts 0,1 gram, fascinerend wat ze allemaal kunnen doen met zo een minuscuul brein. Denk bijvoorbeeld aan zijn paringsdrift of zijn jachtinstinct. 

De olifant 

Er wordt altijd gezegd dat een olifant een verschrikkelijk goed geheugen heeft. Met een gewicht van 5 kilogram doet de olifant het erg goed in de grootste breinen. 

De dolfijn 

Het brein van een dolfijn is bijna even groot als een mensenbrein. Zou er een reden zijn waarom een dolfijn zo goed kunstjes kan? De hersenen van een dolfijn wegen 1,7 kilo en die van de mens ongeveer 1,5 kilo. 

De baviaan 

Vergeleken met hun lichaam heeft een baviaan kleine hersenen, ze wegen slechts 140 gram. Vooral als we de vergelijking trekken met andere kleinere apensoorten komt de baviaan niet goed uit de test als we kijken naar oplossend vermogen. 

De kameel 

Kamelen kunnen overleven op plekken waar de mens het nog geen week uit houdt. Met een brein van slechts 680 gram is dat toch niet mis. 

De wasbeer 

In menig tekenfilm wordt de wasbeer neergezet als de meesterdief, die elk slot en deur wel kan openbreken. Erg knap met een hersencapaciteit van maar 39 gram. 

Het mensenbrein 

We sluiten hem af met wat fun facts over ons eigen brein: 

• Ons brein weegt dus ongeveer 1,5 kilo. 
• Ons brein bestaat voor 75% uit water. Een logische reden dat je vaak hoofdpijn ervaart na een avondje alcohol drinken, alcohol werkt namelijk vocht afdrijvend. 
• Ons brein bestaat uit 100 miljard neuronen, wow. 
• Er ligt ongeveer 150.000 kilometer aan bloedvaten in je brein. 
• Je brein is vet! Het bevat minstens 60% vet en is daarmee het meest vette orgaan van je lichaam. Dit percentage geldt voor de vaste massa van het brein. 
• Het brein gebruikt 25% van je energie, maar het vormt slechts 2% van je lichaamsgewicht. Best veeleisend hé ons brein?!