Het is vrijdagavond, je hebt net een biertje of wijntje gedronken met vrienden en komt thuis. Maandag heb je dat tentamen en als je vanavond niet leert, red je het nooit. Heeft het zin om na een drankje te gaan leren? Spoiler: effectief is het niet, zelfs als je je goed voelt. 

Alcohol heeft een flinke impact op het brein. Niet alleen verandert de signalering in het brein, ook belangrijke onderdelen van het brein veranderen van structuur. Bij jongeren is het brein volop in ontwikkeling, hun brein reageert dan ook nog heftiger. Niet gek dat alcohol onder de 18 jaar sinds 2014 verboden is. Maar ook bij volwassen zijn de effecten pittig. Zonder dat je het zelf merkt, presteer je al minder na 1 glas, én beïnvloedt regelmatig alcohol drinken hoe je presteert over een paar jaar. Laten we eens inzoomen en kijken wat alcohol doet met je leervermogen. 

 Vermindert 1 glas alcohol het leren? 

Na een stevig avondje stappen voelen we allemaal hoe alcohol ons brein beïnvloedt. Verminderde spraak, slechte balans of kwijtraken van remmingen, allemaal veranderingen omdat ons brein onder invloed van alcohol in een ‘stationaire stand’ raakt. Je brein is ontzettend gevoelig voor veranderingen om je heen, het heeft sensoren door je hele lichaam die vertellen wat de status is, soms onbewust. 

De effecten van 1 drankje merken we zelf misschien niet altijd, maar je brein wel. Al na 1 drankje werk je al op minder vermogen en draait je brein op een lagere capaciteit zo bleek al in 2012 (Dry et al 2012). In dat onderzoek wilden wetenschappers kijken naar het effect van kleine hoeveelheden alcohol en kregen proefpersonen elk half uur een Screwdriver. 

Vervolgens moesten ze een hele batterij aan testen doen om te kijken hoe alcohol hun prestaties beïnvloedde, beginnende na de eerste shot. Hoewel de meeste functies van het brein pas na een tweede (of derde) ‘dosis’ verminderd werkten, was het werkgeheugen en verwerkingssnelheid al na 1 glas aangetast. Het werkgeheugen is dé plek waar alle informatie langs moet voor het opgeslagen wordt in je brein, als je die ontregeld sla je de informatie niet goed met alle gevolgen van dien. Dus, op momenten van hoge prestaties is het daarom beter om te kiezen voor een alcoholvrij brein en daarna te genieten van een welverdiend drankje. 

 Wat doet alcohol met mijn hersenen? 

In Nederland drinkt bijna 8 op de 10 volwassenen wel eens alcohol, aldus het toonaangevende Trimbos Instituut. Zo’n 8 procent valt in de categorie ‘zware drinkers’. Dit zijn personen die 1x in de week 4 of meer glazen drinken. Een avondje stappen in de week of uitgebreid dineren met een paar wijntjes en je kan jezelf tot deze categorie rekenen. Heerlijk om te doen, maar zo’n ontspanning heeft wel flinke consequentie voor de structuur van je hersenen 

Je hersenen bestaan ruwweg uit 2 soorten materie, de grijze stof en witte stof. Deze zijn zo genoemd naar de kleur waarmee je hersenen oplichten tijdens een MRI scan en verdelen het brein in actieve centra (grijze stof) en de verbindingen tussen deze centra (witte stof). Omdat met name tijdens de puberteit deze balans gevoelig is en de verstoring daarvan grote consequenties kan hebben, heeft de Gezondheidsraad de overheid al in 2014 geadviseerd om alcohol te verbieden voor iedereen onder de 18 jaar.  

Maar ook na je 18de beïnvloed alcohol de samenstelling van je brein. Zo blijkt dat personen die vanaf hun jeugd regelmatig alcohol drinken een verkleind hippocampus hebben (Bellis et al 2000). Dit is een structuur in je brein die zo genoemd is omdat het de vorm van het zeediertje heeft, een hippocampus. En laat nu net dit deel van je hersenen het schakelcentrum zijn van je geheugen, de regelaar die alle informatie een plek geeft in je brein en die herinnering ophaalt net als jij je nodig hebt. Niet handig als je juist iets wil onthouden.  

Gaat mijn leervermogen achteruit als ik regelmatig alcohol drink? 

De structuur van je brein verandert als je regelmatig alcohol drinkt. Maar heeft dit dan ook invloed op hoe goed je leert? Welke invloed dit heeft is al langer onderwerp van onderzoek en een beeld dat daaruit naar voren komt is dat langdurig en overmatig alcoholgebruik je leervermogen negatief beïnvloed en resulteert in slechtere leerprestaties. Neem als bijvoorbeeld een longitudinale studie uit 2002. Daarin werden meer dan 3000 eerstejaars studenten voor een langere periode gevolgd. Studenten die regelmatig alcohol dronken en in de categorie ‘afhankelijk’ vielen vertoonde zo’n 25% meer risico om het eerste jaar niet te halen (Aertgeerts et al 2002). 

Herken je 1 van deze verschijnselen: een hoge tolerantie, het hebben van een kater de volgende dag of doorgaan met drinken na bijv. verlies van evenwicht? Dan zit je wellicht in deze categorie en loop ook jij een risico om minder goed te leren als je regelmatig alcohol drinkt. Misschien de volgende keer toch een drankje minder?