Japanse wijsheden 

Laten we starten met een Japanse wijsheid, já weer die Japanners.  

Zijn ze nu echt zo slim, naast dat ze gemiddeld ook de langste levensverwachting ter wereld hebben.  

Op het Japanse eiland Okinawa zijn leeftijden boven de 100 jaar eerder de standaard dan een uitzondering. De reden hiervoor is dat de bewoners er een speciale levensfilosofie aan overhouden: Ikigai. Ikigai is jouw reden van bestaan, de reden waarom je elke ochtend, met hopelijk een glimlach, uit bed stapt.  

Maar wat heeft dat dan te maken met stress op de werkvloer, hoor ik je al denken.  

Nou, eigenlijk alles! 

 Van Japan naar de werkvloer 

“Heb je slecht geslapen, je ziet er zo moe uit?” vraagt je collega. Je denkt bij jezelf: ‘Je moest eens weten’, maar toch komt er uit je mond: ‘’Nee hoor, ik heb alleen even wat opstartproblemen.’’ Maar als je diep naar binnen kijkt en eerlijk tegen jezelf bent, loop je al wekenlang rond met een onrustig en opgejaagd gevoel, je voelt jezelf futloos, hebt weinig energie. En toch, toch blijf je maar doorgaan omdat het moet van jezelf, de maatschappij en omdat je denkt dat het hoort en de mensen om je heen ook gewoon doorgaan, toch? 

 Weet je wat handig zou zijn op dit moment, een systeem met alarmbelletjes. Van die mooie gouden klokjes (uit die oude kruidenierwinkels) in je hersenen die gaan rinkelen bij bovenstaande signalen. 

De signalen wijzen namelijk allemaal in de richting van één schuldige: stress. Maar wat is stress nou eigenlijk precies? En verdient stress wel de negatieve stempel die hij nu bezit? 

De prehistorie van stress 

De biologische functie van stress is om de mens te helpen overleven en te beschermen. Wat zou jij doen als je oog in oog staat met een sabeltandtijger? Het liefste vluchten, toch? 

In deze situaties van gevaar schiet je lichaam in opperste alertheid en concentratie, zodat je de energie hebt om te vluchten. Deze reactie wordt veroorzaakt door de aanmaak van cortisol. 

Cortisol is een stresshormoon dat wordt aangemaakt in de bijnier en bij te veel cortisol kan dat leiden tot lichamelijke en mentale aandoeningen. Daarbij krimpt je brein, ja letterlijk krimpen. 

Inmiddels leven we niet meer in de prehistorie en zijn er geen sabeltandtijgers meer, maar ons brein reageert nog steeds op dezelfde manier. Bij een situatie van angst en gevaar, reageert jouw lichaam hetzelfde. Er wordt een flinke dosis cortisol aangemaakt, de adrenaline schiet omhoog en je hart gaat sneller kloppen. Maar het echte, levensbedreigende, gevaar blijft uit. Ons lichaam maakt geen onderscheid tussen de sabeltandtijger of het geven van een presentatie voor een groep mensen. 

Werkdruk of zelfdruk 

Het onrustige en futloze gevoel zijn vaak een gevolg van een te hoge werkdruk. Maar komt dat daadwerkelijk door de hoge werkdruk of laat dit je zelf toe? 

Voor volgende week staan er een paar belangrijke deadlines op de planning, daarnaast heb je nog te maken met je dagelijkse werkzaamheden die in principe dagtaak zijn. Als klap op de vuurpijl vraagt je collega of je aankomende vrijdag even zijn presentatie kan overnemen omdat hij naar de dokter moet. Je brein is resoluut en zegt: “Nee, dan loop ik echt in de knoop met m’n deadlines en de overige werkzaamheden, dus sorry…”, maar voordat je gedachte bij sorry het gaat niet lukken is, is het volgende al uit je mond gekomen: ‘Ja tuurlijk wil ik dat voor je doen’. 

 KLINGEL-DE-RINKEL, oh nee, die alarmbellen werkte helaas niet. 

 Omdat deze alarmbellen niet vanzelf af gaan, is het aan jou om de signalen te herkennen. Enkele symptomen die kunnen duiden op een te hoog stressniveau zijn: 

• Pijn in de nek en schouders
• Hoofdpijn 
• Buikpijn
• Kortstondige zweetaanvallen 
  

Of nog extremer in de vorm van: 

• Paniekaanvallen 
  
• Hyperventileren 
  

Ik hoor je nog steeds denken, wat hebben die Japanners er dan mee te maken? Nog eventjes geduld. 

Stemming is besmettelijk 

Naast je hoor je wat gekreun en gesteun van je collega, twee bureaus verderop zie je een chagrijnig hoofd staren naar het beeldscherm, in de gang hoor je iemand klagen dat de koffie naar slootwater smaakt.  

Vul ze voor de rest zelf maar in. Alles wat om je heen gebeurt op de werkvloer heeft invloed op je eigen stemming, mits je dat toelaat dan.  

Maar stel je eens voor, de collega naast je is vrolijk en zit met een grote glimlach, twee bureaus verderop zie je een grote glimlach naar het scherm staren, in de gang hoor je iemand fluitend rondlopen. Abracadabra, en je zit zelf ook in een positieve flow. 

Twee hele verschillende werelden, maar exact hetzelfde bedrijf.  

Positieve stress 

In tegenstelling tot wat overheerst in de maatschappij, kan stress dus wel degelijk positief zijn. Het helpt je als mens namelijk alert te zijn op dreigingen. 

Stress wordt eigenlijk pas een probleem als het chronisch (langdurig) optreedt. In feite kan je dus zeggen dat kortstondige stress helemaal geen probleem is en juist fijn is. 

Waarom plakt dan toch die negativiteit aan het woord stress? Terwijl stress je juist verder kan helpen om je doelen en levensplezier te bereiken? 

Ikigai 

Japan, het oh zo fijne Japan. Ik ben er zelf overigens nog niet geweest hoor, maar het lijkt me wel heel fijn. 

We hebben het gehad over stress op de werkvloer, waar stress vandaan komt en hoe je stress kan signaleren. Maar hoe kunnen we chronische stress dan vermijden en het in je voordeel gebruiken? 

 Eigenlijk is het allemaal heel simpel, wat heel belangrijk is, is het vinden van jouw Ikigai: de reden van jouw bestaan en het vinden van de waarde van je leven. Uiteindelijk kies je er zelf voor om gelukkig te zijn en te kiezen voor een glimlach in plaats van een brom. Vind je bromsnorren zelf fijn als je ze tegen komt? 

Op het moment dat je het cortisolniveau voelt stijgen, kan je gebruik maken van die alertheid en scherpte die je krijgt om met volle focus je doelen te bereiken. 

Daarnaast kan je om stress te vermijden door een aantal open deuren lopen, waarom moeilijk doen als het makkelijk kan?  

• Zorg voor gezonde voeding 
  
• Beweeg regelmatig (ja, elke dag) 
  
• Start met mediteren 
  
• Leer relativeren
• Leef in het heden
• Stap af en toe uit je comfort zone
• Kies voor een glimlach 
  

De belangrijkste tip; doe dit stapje voor stapje (het liefst babystapjes). Begin bijvoorbeeld met het toevoegen van groente aan één maaltijd per dag, pak eens wat vaker de trap in plaats van de lift, start met 1 minuut te mediteren. Is het dan echt zo simpel? Já, het is echt zo simpel.