Kinderen die iets anders doen dan jij als leerkracht wilt, iedere leerkracht krijgt ermee te maken. ‘Een ongemotiveerde werkhouding’ is een term die regelmatig voorbijkomt, maar heb jij hier als leerkracht (geen) invloed op? Hoe ga je hiermee om?
De 3 basisbehoeften
Om intrinsiek gemotiveerd te leren, formuleerde professor L. Stevens drie basisbehoeften:
- Relatie
- Competentie
- Autonomie
Kinderen in de klas moeten zich sociaal verbonden voelen, vriendjes/vriendinnetjes hebben in de groep. Daarnaast moeten ze zich competent voelen, in staat zijn om de taken uit te voeren. Autonomie is tot slot belangrijk, ze moeten het gevoel hebben eigen gedrag te kunnen bepalen, niet alles moet worden opgelegd.
Invloed van de leerkracht
Wanneer je met bovenstaande gegevens rekening houdt, kan je met een andere bril naar motivatieproblemen kijken bij kinderen. Minder veroordelend, meer begripvol. Waar zit het probleem precies, is dit bijvoorbeeld de relatie? Bespreek dit en ga dit eens wat meer sturen door bijvoorbeeld de groepjes in de klas of zelf mee te doen met buitenspelen. Of investeer zelf eens in de relatie met het kind! Leer het kind indien gewenst extra sociale vaardigheden aan of verwijs door naar een externe training. Wanneer het kind zich niet competent voelt, kan het zijn dat de leerstof te makkelijk of vaker nog te moeilijk is voor het kind. Kijk goed, eventueel samen met de interne begeleider, wat een kind nodig heeft en pas hier je leeraanbod op aan. Meer werken met materiaal, visuele ondersteuning, korte, bondige uitleg, samenwerken of juist extra uitdagende opdrachten voor bepaalde vakken. Er is veel mogelijk.
Tot slot is de invloed van autonomie belangrijk. Ga jij harder rennen wanneer ik de hele dag tegen je zeg wat je moet doen? Geef kinderen keuzevrijheid. Werk bijvoorbeeld met bepaalde blokken in het dagschema waarin ze vrijheid van werkkeuze hebben.
Lijn van het kind en lijn van de leerkracht
Realiseer je dat jij als leerkracht dagelijks vaak een ander doel hebt dan de kinderen. Over het algemeen zijn leerkrachten de hele dag bezig met organisatie en kinderen met relatie.
Een kind gaat vaak naar school om zijn vriendjes en vriendinnetjes te zien en aan de relatie te werken, liefst ook in de klas. Een leerkracht heeft een andere agenda, die wil lesgeven en denkt na over een zo efficiënt mogelijke planning. Dit is vaak een lastige combinatie, maar dit besef kan soms al een beetje lucht geven. Kinderen willen over het algemeen graag leren, maar vinden het soms ook gewoon lastig, mede door hun sterke behoefte aan relatie.
Dit bewustzijn is al helpend en zelf investeren in de relatie met je klas wordt ook gewaardeerd.
Focus
Grofweg kan je de groep indelen in drie soorten kinderen. Kinderen die gemotiveerd zijn, waar je als leerkracht weinig omkijken naar hebt (groep 1), kinderen die hier een beetje tussenin zitten, die jou als leerkracht echt nodig hebben (groep 2) en kinderen die wat problemen hebben met motivatie, niet alleen op school (groep 3). Het scheelt nogal waar jij je energie en je focus op richt gedurende de dag.
Je hebt vooral invloed op de kinderen uit groep 2. Lukt het jou om die aan het eind van de dag bereikt te hebben? Dan heb je een mooie dag gehad! Wellicht heb je zelfs een paar kinderen uit groep 3 een beetje aangezet. Door je te focussen op de middengroep en in je taalgebruik positief en opbouwend te zijn, blijf jij als leerkracht goed in je energie zitten en zorg je ervoor dat groep 2 niet richting groep 3 trekt. Win-win situatie toch?
Toolbox van de leerkracht
Welke tools kan jij als leerkracht nog meer inzetten om de motivatie te verhogen?
Dit hangt erg van je groep af, maar hieronder volgen een paar algemene adviezen.
- Coachend lesgeven. Wat heb je nodig om (dit werkje wel te kunnen maken) is een hele andere benadering dan dat het kind verplicht wordt de hele dag te doen wat jij zegt.
Daarnaast kun je denken aan:
- Het reguliere lesprogramma vaker los te laten
- Bewegend leren integreren in je lessen
Korte spelletjes met de klas of werken met een challenge - Experimenteren met kletstijd
- Een kind een les laten geven
- Voorlezen
- Meedoen met buitenspelen
- De mop van de dag
Denk ook aan iets persoonlijks van jezelf in je lessen. Op het moment dat ze jou een les zien geven waarin je in flow zit, raakt je klas ook gemotiveerd.
Wij hebben thuis een tekst staan op de vensterbank, gemaakt door mijn dochter;
‘Knutsel, zing, dans, speel en maak grapjes. Xxx Merle en K3.’
Het verwoordt naar mijn idee precies hoe een kind denkt en wat een kind nodig heeft.
Geschreven door: Jeroen Bense – Integraal leefstijl en vitaliteitscoach – te volgen op instagram via @levenskunstvoorkinderen2023
