Ouders waarschuwen hun kinderen al generaties lang voor de schadelijke gezondheidseffecten van blowen. Veel indruk lijkt dit echter niet te maken, getuige het grote aantal pubers dat incidenteel of regelmatig een jointje opsteekt. 

Inmiddels toont de neurowetenschap echter duidelijk aan dat die bezorgde ouders het nog niet zo slecht hebben gezien. Wiet is namelijk niet alleen schadelijk voor het brein, maar in het bijzonder voor het puberbrein. Hieronder leg ik uit hoe dat precies werkt. 

De ontwikkeling van het puberbrein 

De hersenen ontwikkelen zich door tot ongeveer op 27-jarige leeftijd. In feite is een puberbrein dan ook nog een kinderbrein, maar wel in een cruciale fase van de ontwikkeling.  

Gedurende de puberjaren vindt er in de hersenen namelijk een snoeiproces plaats, waarbij overbodige hersenverbindingen worden verwijderd. De vrijgekomen ruimte wordt onder meer benut om belangrijke en veelgebruikte verbindingen te verstevigen. 

Deze efficiëntieslag in het brein voltrekt zich rond de puberleeftijd voor een groot deel in de prefrontale cortex. Dit hersengebied is verantwoordelijk voor zaken zoals ratio, organiseren en plannen.  

Na het snoeiproces is de prefrontale cortex doorgaans beter ontwikkeld, waardoor emotioneel of roekeloos pubergedrag begint te verdwijnen en plaatsmaakt voor volwassener besluitvormingsprocessen die meer gericht zijn op de lange termijn. 

Wiet en het puberbrein: de werking van THC 

Blowen in de puberjaren verstoort dit cruciale ontwikkelingsproces in de prefrontale cortex. Dat komt omdat THC (tetrahydrocannabinol – de werkzame stof die wiet zijn psychoactieve effect geeft) samen met andere cannabinoïden de balans in het endocannabinoïdensysteem verstoort.  

THC hecht zich in de hersenen namelijk aan receptoren die eigenlijk bedoeld zijn voor de neurotransmitter anandamide. Normaal geeft deze stof in het brein een terugkoppeling, maar die blijft uit doordat de plek op de receptor al is ingenomen door THC. 

Als het puberbrein geen terugkoppeling meer ontvangt, detecteert het een hersenverbinding die niet (vaak) meer wordt gebruikt. Het gevolg? De verbinding wordt weggesnoeid, waarmee er een structurele verandering plaatsvindt in de hersenen. 

Wat zijn de gevolgen van blowen voor de hersenen? 

Steeds meer onderzoek toont aan dat in de puberjaren weggesnoeide hersenverbindingen niet zomaar terugkeren. Dat geldt daarmee ook voor de verloren intelligentie.  

Hersenscans laten zien dat gebruik van wiet leidt tot een veranderde connectiviteit tussen de hersenhelften en een kleinere hippocampus en amygdala. Deze twee hersengebieden zijn betrokken bij zaken zoals geheugen en het reguleren van emoties. 

Onderzoeksdeelnemers die in hun pubertijd regelmatig wiet hebben gebruikt, scoren op latere leeftijd gemiddeld 8 punten lager op een IQ-test. Ook hebben blowende pubers later een drie keer grotere kans om schizofrenie te ontwikkelen. 

Dat wiet het puberbrein schaadt, is dus wel duidelijk. Wie het toch niet kan laten om af en toe een jointje op te steken, doet er goed aan om daar ten minste tot zijn 27e mee te wachten. Maar als je je hersenen (en longen) een plezier wilt doen, laat je de wiet helemaal voor wat het is.