Slapen doen de meeste mensen minder dan ze zouden willen. Toch is een goede slaap essentieel voor een gezond brein en een gelukkig en productief leven. Maar waarom is het soms zo lastig om in slaap te vallen en hoeveel slaap heb je eigenlijk nodig? Hieronder lees je alles wat je moet weten om beter te gaan slapen en je hersenen de rust te geven die ze nodig hebben.

Waarom kan ik niet slapen, zelfs als ik moe ben?

Niet kunnen slapen is een probleem waarmee miljoenen Nederlanders kampen. De oorzaken hiervan kunnen zowel lichamelijk als psychisch zijn. Veel mensen gebruiken ’s avonds laat bijvoorbeeld nog hun telefoon of liggen in bed urenlang te piekeren over stressvolle taken of gebeurtenissen. Hierdoor blijft het sympatische zenuwstelsel actief en komen de hersenen niet in een ontspannen toestand.

Soms zijn het ook fysieke ongemakken die aan de basis liggen van slaapproblemen. Zo hebben sommige mensen last van zeurende hoofdpijn, rugpijn (bijvoorbeeld in het SI-gewricht) of pijn in de heupen bij het slapen op de zij. Een ander veelvoorkomend probleem is slaapapneu, waarbij iemand tijdelijk stopt met ademen en hierdoor vaak wakker schrikt of altijd vermoeid wakker wordt.

Hoeveel slaap heb ik nodig?

De gemiddelde Nederlander slaapt iets meer dan 7 uur per nacht. Deze hoeveelheid slaap is echter niet voor iedereen voldoende. Met name kinderen en pubers hebben al snel 9 uur slaap of meer nodig, omdat het kinder- en puberbrein zich razendsnel ontwikkelt. Ook een actieve of stressvolle levensstijl zorgt voor een verhoogde behoefte aan slaap en herstel.

Bij slapen draait het echter niet alleen om het aantal uren dat je slaapt, maar vooral ook om de kwaliteit daarvan. Veel mensen brengen een groot deel van de nacht door in lichte slaap, terwijl de diepe slaap en REM-slaap minstens zulke belangrijke slaapfasen zijn. Dit zijn de fasen waarin je lichaam en brein zich het meest herstellen en waarin je ervaringen en emoties verwerkt.

Hoe kan ik sneller in slaap vallen? Probeer deze tips

Waarschijnlijk gaat jouw wekker minimaal 5 ochtenden per week om dezelfde tijd af. Dat betekent dat je eerder naar bed moet gaan als je langer wilt slapen. Ontspannen is nog altijd de beste manier om sneller in slaap te vallen. Echte ontspanning activeert namelijk je parasympatische zenuwstelsel, waardoor je lichaam en hersenen in een toestand van rust en herstel komen.

Netflixen, een paar drankjes drinken en scrollen op social media zijn allemaal activiteiten die niet bijdragen aan deze ontspannen toestand. Ze leiden je misschien af van je vermoeidheid, maar houden je brein en sympatische zenuwstelsel actief.

Veel betere activiteiten voor het slapen gaan zijn bijvoorbeeld mediteren of het luisteren van rustgevende slaapmuziek (hiervoor zijn tal van handige apps te vinden). Ook kun je magnesium innemen om je brein en zenuwstelsel te kalmeren en je hartslag naar beneden te brengen.

Hoe kan ik beter en dieper slapen?

Lukt het je wel om op tijd in slaap te vallen, maar slaap je onrustig en word je gedurende de nacht vaak wakker? Dan is het zaak om je slaapkwaliteit te verbeteren en meer tijd in REM-slaap en diepe slaap door te brengen. Zorg hiervoor dat je kamer (aarde)donker en stil is (laat desnoods oordoppen op maat maken). Drink ook absoluut geen alcohol, want dat vermindert je slaapkwaliteit.

Naast het toepassen van de bovengenoemde basistips, is het belangrijk om eerder genoemde lichamelijke en psychische oorzaken waar mogelijk weg te nemen. Laat je bijvoorbeeld behandelen aan die rugpijn, hoofdpijn of heuppijn waar je al zolang slecht door slaapt. En doe iets om de stressfactoren weg te nemen die zorgen dat je ’s nachts in je bed ligt te woelen, piekeren en tobben.

Kan ik ook teveel slapen?

Net zoals te weinig slaap slecht is voor je hersenen en gezondheid, geldt dat ook voor teveel slapen. Mensen die 2 uur langer slapen dan de voorgeschreven hoeveelheid voor hun leeftijd, lopen volgens wetenschappelijk onderzoek een grotere kans om ziek te worden en te overlijden. Ook wordt teveel slaap in verband gebracht met klachten als overgewicht, hoofdpijn en chronische vermoeidheid.

Teveel slapen kan zelfs leiden tot een verminderde hersenfunctie, doordat de hersenen sneller verouderen als ze minder gestimuleerd worden. Teveel slaap kan echter ook een signaal zijn dat er iets niet goed gaat in de hersenen. Zo is teveel slapen (maar je toch altijd moe voelen) een symptoom van uiteenlopende hersengerelateerde klachten zoals burn-out, depressie en chronische stress.

Beter slapen betekent een beter brein (en andersom)

Een gezonde slaap en gezonde hersenen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Je brein functioneert alleen optimaal als je het ’s nachts de rust en herstel geeft die het nodig heeft. Andersom kun je alleen snel in slaap vallen (en in diepe slaap blijven) als je hersenen ontspannen en  in balans zijn.

Een optimale Brain Balance bereik je met een gebalanceerde mix van de juiste hoeveelheid slaap, beweging, ontspanning, mindset, Brain Food en persoonlijke ontwikkeling. Investeer tijd in je hersenen, geluk en gezondheid en je zult merken dat je ’s avonds veel sneller in slaap valt en ook makkelijker doorslaapt. Een goede nachtrust begint bij een goede Brain Balance!