Als je weer gaat doen wat je altijd deed krijg je wat je altijd kreeg. Als je chronische klachten hebt, te weinig energie, pijn of je hebt een ziekte dan moet er iets veranderen. Het lastige is dat veranderen energie kost en dat als er niet genoeg energie is veranderen steeds moeilijker wordt. Een technische term hiervoor is “the non permissive brain”. Je wil wel veranderen maar nu nog niet. Waarom niet?  Wat houdt ons tegen?

Om dit te begrijpen moeten we nadenken over de manieren waarop ons lichaam steeds reageert op alle uitdagingen waarvoor het komt te staan.

Hoe weet het lichaam wat bij chronische klachten de beste keuze is?

Onze hersenen, hormonen en immuunsysteem zijn steeds bezig om de homeostase (de balans) te behouden of weer zo goed en snel mogelijk te herstellen.

Homeostase is de meest ideale uitgangssituatie voor het lichaam om optimaal te functioneren. Zo is een temperatuur van 37 graden ideaal, is er een streng gereguleerde zuurgraad in het bloed, wordt de glucose spiegel gereguleerd en nog veel meer.

Als de basisbalans van ons lichaam langdurig en op meerdere punten onder druk staat gaat het steeds meer energie kosten om toch goed te blijven functioneren. En soms is er dan niet genoeg energie. Tegelijkertijd blijven de systemen die de balans herstellen lang aan staan en dat kan ook problemen opleveren.

Zo zien we dat het immuunsysteem vaak verlengt actief is, om ons te beschermen maar een actief immuunsysteem laat ook altijd een beetje schade achter. Dit is geen probleem als er genoeg tijd en energie is om te herstellen. Daar gaat het vaak mis.

Ook ontstaan er vaak problemen met de functie van insuline, het hormoon dat de glucose spiegel in het lichaam reguleert en zorgt dat als er glucose over is dit opgeslagen wordt als reserve-energie. Insuline is ook een groei en herstel hormoon. Een langdurige hoge insulinespiegel zorgt voor meer vetopslag, we worden dikker, en de groeiprikkel kan overheersen en herstel vertragen. Er is dan vaak veel bindweefselvorming en de kans op tumoren neemt toe.

Daarnaast wordt ook een deel van het lichaam insulineresistent wat weer het risico op diabetes verhoogt en heel belangrijk; een insulineresistent brein loopt een groter risico op het ontwikkelen van Alzheimer, door sommige wetenschappers ook diabetes type 3 genoemd.

Langdurige verstoring van de basisbalans zorgt dus voor problemen het kost veel energie en de overactiviteit van de regulerende systemen kan ook schade en ziekte veroorzaken.

Hoe wordt dit allemaal geregeld?

Centraal in de regulatie van je brein staat de hypothalamus, een deel van onze hersenen. Hier komt alle informatie binnen. Letterlijk alles:

• Is er gevaar, of kans op gevaar in de toekomst
• Is er infectie of risico op infectie in de toekomst
• Zijn er pathogenen aanwezig (Covid)
• Hoeveel energie is er beschikbaar (als mensen insuline en of leptine resistent zijn geworden weet de hypothalamus niet hoeveel energie er is, de boodschap dat we genoeg gegeten hebben (insuline) of dat we nog genoeg in de voorraadschuur hebben (leptine) komt niet meer aan. Er is dan geen toestemming om energie te gebruiken en we willen meer en vaker eten
• Is er hulp van vrienden familie of professionals
• Wat zijn de gedachten, ben je optimistisch of juist pessimistisch
• Het dagelijkse nieuws
• Culturele en religieuze overtuigingen
• De aanwezigheid van een goede darmflora (die kortketen vetzuren produceert)
• Etc

De hypothalamus gaat als een goede bestuurder (in de literatuur wordt gesproken van de Governer of Health) zorgen dat op basis van alle informatie er een goede reactie plaats vindt.

Voorbeelden zijn:

• Een sterke immuunrespons als er een virus binnen komt, hier is veel energie voor nodig en vooral de aanwezigheid van leptine lijkt hier een rol te spelen (leptine geeft aan dat er veel vet is als reserve energie, te weinig vet dan geen toestemming om veel energie te verbruiken voor bv het immuunsysteem, bij resistentie denkt de hypothalamus dat er te weinig energie is). Als de hersenen te weinig leptine signaleren komt de immuunreactie te laat op gang.
• Pijn als er schade is
• Misselijkheid als je iets verkeerd gegeten hebt
• Stressreacties bij gevaar
• Toestemming om te bewegen
• Toestemming om te veranderen

In onze moderne wereld zijn er veel, vaak langdurige verstorende factoren die als je ze individueel bekijkt niet zoveel problemen zouden moeten geven. De dagelijkse realiteit is dat de optelsom van factoren door de hypothalamus als ernstig gevaar wordt gezien en dat het niet meer mogelijk is om de balans te hertellen.

De dagelijkse psycho-emotionele stress, de onvolwaardige voeding, te vaak te veel eten, te weinig bewegen, toxines uit het milieu, een slechte darmflora, bloedend tandvlees en te weinig slaap komen bij veel mensen in wisselende combinaties voor. Vooral de mensen met chronische klachten zitten gevangen in deze situatie.

De oplossing is verandering. Andere input in de hypothalamus maakt een ander reactiepatroon bij chronische klachten mogelijk. Maar er is vaak geen energie om toestemming te krijgen voor verandering.

Hoe kunnen we dit systeem beïnvloeden zodat er weer energie vrijgemaakt kan worden?

De eerste stap is uitleggen hoe het werkt, anders gaan denken over je problemen is al andere input. Zorgen dat mensen weer optimistisch worden over hun toekomst. Tijdelijk supplementen gebruiken die voor wat meer energie zorgen. De insulinegevoeligheid weer herstellen door bijvoorbeeld intermitterend vasten. En de darmflora positief beïnvloeden.

De uitdaging is om mensen letterlijk en figuurlijk in beweging te krijgen. Een belangrijk deel van de hersenen stuurt dit aan, helaas is juist dit deel van de hersenen ook gevoelig voor verkeerde voeding en chronische stress. Hierdoor ontstaat een vicieuze cirkel.