In mijn vorige artikel heb ik je meer verteld over de dorsale vagus en het sympathicus systeem. In dit laatste artikel wil ik dieper in gaan op de derde laag van de nervus vagus; de ventrale vagus.

Together we can

Miljoenen jaren geleden wist de mens al dat leven in een groep bescherming biedt; je kunt elkaar helpen, waarschuwen en informeren. Roofdieren zoeken de zwakkeren er tussen uit bijvoorbeeld, diegene die achterblijven en de groep niet bij kunnen houden. Het was dus levensgevaarlijk om verstoten te worden uit de groep. Daarnaast was een goede status erg belangrijk; de leider kreeg als eerste te eten en het beste vlees. Ook nu zijn mensen nog vaak op zoek naar groepen om ‘erbij te horen’ en op zoek naar een goede status binnen die groep. De ventrale vagus speelt hierin een grote rol.

De ventrale vagus

200 miljoen jaar geleden is deze laag aan de nervus vagus toegevoegd en verbindt- samen met vijf andere zenuwen- je brein met je hart en je ademhaling. In tegenstelling tot de dorsale vagus en de sympathicus, die reageren op signalen van gevaar, speurt je ventrale vagus ook naar signalen van veiligheid. En waar de sympathicus heel veel energie vrij maakt in ons lijf, zorgt de ventrale vagus voor rust, groei, welzijn en veerkracht.

Een andere belangrijke taak van de ventrale vagus is dat het ons laat openstaan voor connectie en verbinding, waardoor we hechte en duurzame relaties opbouwen en vriendschappen aangaan. Betrokkenheid en vriendschap zijn niet alleen aangenaam, maar zijn ook in ons voordeel. Ze zorgen ervoor dat we ons veilig voelen in een soms onveilige omgeving. De vagus voelt wanneer er respect is, diepe empathie en gemeende waardering. Op die manier helpt het ventrale deel ons om te connecten met anderen. Deze connectie is niet gebaseerd op hoe knap of succesvol iemand is, maar op de mens zelf. Een diepere connectie; op zijnsniveau.

Non-verbale communicatie

De ventrale vagus stuurt samen met de vijf andere hersenzenuwen je mimiek aan en communiceert hierdoor via non-verbale communicatie en expressie. Oogleden, middenoor, de manier van slikken en kauwen, onze stem en hoofdbewegingen; de vagus houdt alles in de gaten en scant continu op signalen van gevaar of veiligheid. De eerste jaren van een kind zijn heel erg belangrijk voor de ontwikkeling van de ventrale vagus. Als het hier al mis gaat (door mishandeling, verwaarlozing of een ander trauma) dan moet het kind later heel hard werken om veilige verbindingen aan te kunnen gaan in de rest van zijn/haar leven.

Voel jij je veilig?

Bedenk je eens waar jouw ventrale vagus door geactiveerd wordt: op welke plekken voel je je goed en veilig? Soms als je overprikkeld bent, door stress, werk of gezin en je sympathicus actief is; ervaart je gesprekspartner je non-verbale communicatie als niet veilig of vijandig. Maak dan duidelijk dat je humeur niets met hem of haar te maken heeft, maar dat het een andere reden heeft. Dat maakt dat het gesprek niet uit mond in een discussie, maar alsnog in veiligheid kan plaatsvinden.