31 oktober – een extra uur slaap. In de lente zetten we de klok een uur vooruit, in de herfst weer een uur terug. Steeds vaker horen we in de wandelgangen dat het verzetten een aanslag zou zijn op ons bioritme. Maar wat doet het verzetten van de klok nou eigenlijk met ons brein?

Biologische klok

Om deze vraag te kunnen beantwoorden leggen we je eerst het een en ander uit over ons bioritme. Ons bioritme wordt aangestuurd door de hypothalamus – onderdeel van het limbisch systeem – is verantwoordelijk voor het ritme van lichamelijke processen. Denk hierbij aan hormoonproductie (melatonine en cortisol), orgaanfunctie, lichaamstemperatuur en slaap-waakgedrag.

Het ritme dat door onze biologische klok wordt gegenereerd heeft een omlooptijd van zo’n 24 uur. Lichtintensiteit heeft hier de grootste invloed op.

Ochtend- of avondmens?

De biologische klok loopt niet bij iedereen gelijk. Je hebt vast wel eens gehoord van de term ochtend- en avondmens. Hoe werkt dit dan?

Ochtendmens – Vroeg chronotype: de klok van deze mensen werkt sneller dan gemiddeld, ze krijgen vanzelf al eerder een slaapsignaal.

Avondmens – Laat chronotype: de klok van deze mensen werkt juist trager dan gemiddeld, ze gaan van nature later naar bed.

Het overige gedeelte van de mensen heeft een gemiddeld chronotype. In onze 9-tot-5 maatschappij zijn vooral de avondmensen de dupe. Hun biologische klok is er immers niet op gemaakt om elke dag om negen uur achter het bureau te zitten.

Verstoring biologische klok

Is het dan zo erg om tegen je bioritme in te gaan? Zolang dit zelden voorkomt kan het heus geen kwaad. Draai jij wekelijks nachtdiensten? Of werk je tot twee uur ’s nachts in de kroeg? Dan zou het zomaar kunnen dat jouw biologische klok verstoord is geraakt. We hebben de meest voorkomende symptomen van een verstoord bioritme op een rijtje gezet:

• Weinig energie
• Weinig concentratie
• Hoofdpijn
• Stemmingswisselingen
• Prikkelbaarheid
• Moeite om wakker te blijven/ in slaap te komen

Een uur achteruit

Maar liefst twee keer per jaar verzetten we de klok, vannacht was het weer zo ver. ’s Ochtends een uur eerder licht en ’s avonds een uur eerder donker.

Het is niet gek als jij hier last van hebt, ons brein houdt immers niet van plotse verandering. Om hier zo min mogelijk van te merken is het verstandig de dagen vóór het verzetten van de klok de wekker elke dag iets later te zetten.

Verder is het belangrijk je bioritme zoveel mogelijk te volgen, een vast ritme aan te houden en schermtijd te beperken voordat je gaat slapen. Toch moeite met slapen (of wakker blijven)? Onze slaapexpert Mark Schadenberg heeft de oplossing! Klik hier.