0% vet; velen zien het als gezond, maar niets is minder waar. Ieder menselijk lichaam (dik of dun) is voor een gedeelte gemaakt van vet. Niet alleen onze cellen, maar ook onze hormonen en hersenen bestaan voor een groot gedeelte uit vet. Eén van de redenen waarom vetten van groot belang zijn voor onze gezondheid. Maar niet alle soorten vet… Trainer & Klinisch Psycho-Neuro Immunoloog Erik Schut legt je er in dit artikel meer over uit.

Brandstof van ons lichaam

Ons lichaam is in staat alle vormen van brandstof in elkaar over te zetten. Zo kunnen we van suiker bijvoorbeeld vet maken en andersom. Toch is dit niet ideaal voor onze gezondheid, omdat het omzetten van brandstoffen behoorlijk wat energie kost. Daarnaast is het zo dat het vet wat we zelf uit suikers maken vaak niet zo gezond is. Dit betekent namelijk dat er energie over is dat opgeslagen wordt als reserve in de vetcellen. Te volle vetcellen geven ontstekingsreacties en zijn zo verantwoordelijk voor een verhoogd risico op bijvoorbeeld hart en vaatziekten. We willen dus voorkomen dat we daar te veel van hebben.

Wanneer je dus geen vetten binnenkrijgt maakt het lichaam ze zelf aan, helaas is dit voornamelijk verzadigd vet. De gezonde vetten die we nodig hebben kunnen we moeilijk zelf aanmaken en moeten we dus uit voeding halen. De balans tussen verzadigde en onverzadigde vetten is namelijk ontzettend belangrijk en laat het nou net zo zijn dat we onverzadigde vetten enkel uit voeding kunnen halen.

Vet als energiebron

In de huidige maatschappij wordt voornamelijk glucose als energiebron gebruikt. Glucose is een vorm van suiker, in mijn vorige artikel lees je daar meer over. Glucose uit voeding hebben we enkel nodig bij beweging van hoge intensiviteit. Verder kunnen we al onze energie uit vet halen.

Wanneer je vetten gebruikt als energiebron kost het je lijf geen energie om brandstoffen om te zetten. Een bron zoals koolhydraten kan bij kleine hoeveelheden geen kwaad als je dezelfde hoeveelheid verbrandt als wat je binnenkrijgt.

Maar door een te hoge inname van koolhydraten/glucose maak je constant te veel insuline aan. Dit zorgt er weer voor dat de suikerspiegel laag is en dat je constant trek hebt in koolhydraten, waardoor je meer gaat eten. De hoge insuline zorgt er weer voor dat je niet bij je vetvoorraad kunt en dit leidt tot gewichtstoename.

Vet daarentegen kunnen we prima verbranden, het is een nuttige efficiënte brandstof die we hard nodig hebben. Het heeft ook veel minder invloed op de insuline spiegel.

Ongezonde vs. Gezonde vetten

Transvetten, onverzadigde vetten, verzadigde vetten, omega 3, omega 6, ga zo maar door. Wellicht zie je door de bomen het bos niet meer met al die verschillende vetten. Daarom zet ik ze voor je op een rijtje en licht ik daarna toe welke vetten gezond zijn en welke je beter kunt laten staan.

Ongezonde vetten

Kortom; we kunnen niet stellen dat vetten uit de natuur ‘goed’ of ‘slecht’ zijn. Het gaat ook hier om een goede balans. De onverzadigde vetten die we niet zelf aan kunnen maken – omega 3 en omega 6 – moeten we dus uit onze voeding halen. Ook bij omega 3 en omega 6 is een goede verhouding van groot belang voor onze gezondheid. 

Onze poging om vetten makkelijk en goedkoop te maken maakte ze tegelijkertijd ongezond. De balans tussen omega 6 en omega 3 werd behoorlijk verstoord. Als we niet op letten krijgen we wel 15x meer omega 6 binnen dan in voeding zit.

Omega 6 is goedkoop te maken en komt voor in de meeste plantaardige oliën (m.u.v. kokosvet en olijfolie). De volgende bronnen van omega 6 wil je dus het liefst vermijden:

• Zonnebloemolie
• Raapzaadolie
• Koolzaadolie
• Palmolie
• Margarine

Deze plantaardige oliën zijn op kamertemperatuur vloeibaar en moeilijk te bewerken. Om margarine te maken is er een manier gevonden om deze vetten op kamertemperatuur gestold te houden door ze om te vormen in transvetten. Dit maakte de opmars van margarines mogelijk. Eind vorige eeuw ontdekten we pas dat deze bewerkte vetten erg schadelijk voor ons zijn. Ze zitten nu niet in de margarines maar worden nog wel gebruikt in snacks etc. Er zijn plannen om deze definitief te verbieden.

Het industrieel bewerken van voeding gaat ook ten koste van de voedingsstoffen en is in sommige gevallen dus zelfs schadelijk voor ons. Het is dan ook belangrijk bewerkte vetten zoveel mogelijk te vermijden. Denk hierbij onder andere aan margarines, maar bijvoorbeeld ook zonnebloemolie.

Gezonde vetten

Of er ook nog iets is wat wél mag? Meer dan genoeg! Zelf zorg ik ervoor dat ik producten met vetten zoveel mogelijk zelf maak, in de winkel koop ik ze zelden. Zo kun je bijvoorbeeld mayonaise eenvoudig zelf maken!

Om verwarring te voorkomen zet ik hieronder de gezonde vetten voor je op een rijtje;

• Roomboter of grasboter
• Olijfolie (koud: eerste persing, warm: latere persing)
• Kokosvet (in normaal gebruik)
• Omega 3 (de balans tussen omega 3 en 6 is belangrijk voor ontstekingen)
• Eendenvet

Ook interessant is dat onze darmbacteriën vetten maken uit vezels. Deze korte keten (verzadigde) vetten zoals butyraat zijn heel belangrijk voor onze hersenen. Eet dus ook veel vezels.

Beweeg voldoende, eet niet te veel koolhydraten en eet vooral heel gevarieerd natuurlijke vetten en vooral vette vis.