Onze maatschappij is steeds sneller en drukker geworden. Ook voor kinderen betekend dit een toegenomen sociale druk en meer stress. En we leven in een behoorlijk prestatie gerichte maatschappij: Vanaf de peuterspeelzaal worden er al allerlei documenten ingevuld door leidsters om te kijken hoe een kind zich ontwikkeld op sociaal, emotioneel, taalkundig of motorisch gebied. Als je met je kind in een park bent hoor je andere moeders vast wel eens vol trots vertellen hoe goed haar kind al praat, loopt en ook al zindelijk is. Of je nu wilt of niet als moeder ben je daar toch wel wat gevoelig voor, wanneer zal mijn kind dat gaan doen? Onbewust vergelijk je jouw kind met andere kinderen.
Eenmaal op de basisschool worden er regelmatig CITO toetsen afgenomen om te kijken waar je kind staat. Deze worden keurig bijgehouden in een grafiek zodat je precies kunt zien of jouw kind onder “de norm” valt, gelijk loopt of beter functioneert.
Persoonlijk heb ik er nooit zoveel mee gehad, het is een momentopname en het kan zomaar zijn dat je kind net op dat moment zich om wat voor reden dan ook niet fijn voelt en daardoor de toets minder maakt. Maar ik hoor en weet van veel ouders dat ze hier toch echt wel naar kijken. Ook hier geef je onbewust weer een signaal mee aan je kind, het idee te moeten voldoen aan bepaalde verwachtingen. Mijn motto is altijd: “Meer dan je best kun je niet doen” om zo iets van de spanning weg te nemen.
En dan is er social media: Hoe makkelijk wordt er een appje gestuurd naar een medeleerling zonder na te denken over de gevolgen van een bericht. Onze kinderen kunnen helemaal nog niet overzien wat bepaalde berichtjes teweeg kunnen brengen, de prefrontale cortex is immers nog niet ontwikkeld. En dus hebben ze sturing van jou als ouder nodig. Op facebook en instagram komen de mooiste foto’s voorbij al dan niet met filter om maar zo mooi mogelijk op het plaatje komen te staan. Dit doet wat met een kind, met het zelfvertrouwen en het idee te “moeten” voldoen aan een bepaald plaatje.
Early life stress
Ook andere factoren kunnen stress opleveren: gepest worden, verwaarlozing, kindermishandeling, armoede, een (v)echtscheiding. Als deze stress bij kinderen chronisch wordt (veel voorkomt of langdurig aanhoud) noem je dat Early life stress.
Early life stress is schadelijk voor de fysieke en mentale ontwikkeling van kinderen en kan grote gevolgen hebben voor de ontwikkeling op latere leeftijd. Het stressnetwerk ontwikkeld zich gedurende de eerste 1000 dagen van een kind (van het moment van bevruchting tot ongeveer het tweede levensjaar) en tijdens de adolescentiefase (13-24 jaar). Juist dan is een kind extra kwetsbaar voor early life stress.
Signalen herkennen
Belangrijk voor jou als ouder is dat je signalen leert te herkennen die je kind aangeeft:
Gedrag
- Weer in bed gaan plassen
- Kinderlijk gedrag vertonen die niet bij de leeftijd past
- Agressie zijn
- Niet meer in eigen bed willen slapen
- Verminderde eetlust óf juist veel meer eten
- Snel huilen
- Nagelbijten / tics
- Hyperactiviteit
Lichamelijk
- Buikpijn
- Hoofdpijn
- Gespannen spieren
- Slaapproblemen
- Duizeligheid
- Verhoogde hartslag / ademhaling
- Koude rillingen
- Vermoeidheid
Psychisch
- Verdrietig zijn
- Boos zijn
- Snel geïrriteerd
- Bang zijn of snel in paniek
- Zich zorgen maken (veel negatieve gedachten)
Is stress dan altijd slecht voor een kind? Als je kijkt naar “kleine stress” niet. Bijvoorbeeld als je kind zich heeft gestoten of een lichte spanning ervaart voordat je iets nieuws gaat doen heeft dat een functie. De amygdala (ervaren, verwerken en aansturen van emoties) zorgt voor aanmaak van adrenaline, noradrenaline en cortisol. Deze stresshormonen maken je lichaam alert. Ze zorgen ervoor dat je vecht, of vlucht. Dus hoe jouw kind reageert in een bepaalde situatie.
Wat kun jij als ouder doen?
- “Luister” naar de signalen die je kind afgeeft. Ga in gesprek, geef je kind extra aandacht en liefde.
- Kijk of je omgevingsfactoren die het stressniveau van je kind beïnvloeden kunt verminderen.
- Voorkom zoveel mogelijk stress of spanning al gedurende de zwangerschap
- Kinderen zijn veerkrachtig en staan vaak open voor nieuwe indrukken. Kijk eens welke aanpassingen je samen met je kind kunt doen op het gebied van voeding & lifestyle. Hoe meer balans is in de hersenen van je kind hoe beter ze kunnen functioneren.
- Help je kind te ontspannen, zie hiervoor een van mijn andere artikelen/oefeningen, of haal eens samen diep adem. 10x in en uit door je neus. Dit kun je meerdere keren per dag doen. Door de aandacht te richten op de ademhaling kan je kind meer rust ervaren.
Hoe jij als ouder met dit alles omgaat is bepalend voor hoe jouw kind de stress ervaart. Kom je er zelf niet uit, zoek dan hulp.
