Wereldwijd slikken meer dan honderd miljoen vrouwen de pil. Dit beschermt ze tegen ongewenste zwangerschap en bepaalde lichamelijke kwalen. Toch neemt de kritiek op de pil de laatste jaren zienderogen toe.

Steeds meer vrouwen streven namelijk naar een natuurlijke levensstijl en het dagelijks slikken van hormonen sluit hier niet goed op aan. De orale anticonceptie komt ook met een aantal bijwerkingen, die voornamelijk worden veroorzaakt door het effect van de pil op het brein.

Wat doet de pil met het brein?

De pil bevat een synthetische versie van twee vrouwelijke geslachtshormonen: progesteron en estradiol. Het brein zorgt van nature voor de aanmaak van deze beide hormonen, maar bij inname van de pil wordt deze aanmaak sterk verminderd.

Het gevolg hiervan is dat de hormonale pieken en dalen in een menstruatiecyclus worden afgevlakt. De hormoonspiegel blijft constant laag en dit maakt de kans op een zwangerschap zeer klein. Tegelijkertijd heeft de verstoorde hormoonhuishouding flinke invloed op de werking van het brein.

Invloed op je hormoonhuishouding en moodswings

Van een hormoon als progesteron is bekend dat het veel effect heeft op de stemming. Een positief gevolg hiervan kan zijn dat stemmingswisselingen of moodswings verminderen. Tegelijkertijd ervaren veel vrouwen die stoppen met de pil dit soms als een emotionele mist die opklaart. Dat komt omdat natuurlijke hormoonschommelingen weer starten en de intensiteit van bepaalde emoties weer toeneemt.

Een hormoon als estradiol is nadrukkelijk betrokken bij het serotoninesysteem in het brein. De door de pil onderdrukte aanmaak van estradiol kan leiden tot een verminderde aanmaak van het bekende geluksstofje serotonine, waardoor je je minder snel vrolijk voelt.

Samen beïnvloeden progesteron en estradiol niet alleen je stemming en plezier, maar ook hersengebieden die gerelateerd zijn aan angsten. Bij pilgebruikers zijn de prefrontale cortex en amygdala (hersendelen die helpen om onder meer angst te reguleren) minder actief.

Belangrijk om te noemen is dat orale anticonceptie ook het testosteronniveau in vrouwen verlaagt. Dit vermindert de activatie van het beloningssysteem in de hersenen, waardoor belonende prikkels zoals een knuffel, lach of een lekkere maaltijd minder intens en plezierig worden beleefd.

De pil en bijwerkingen zoals angst en depressie

De bovengenoemde effecten van de pil op het brein kunnen een grote invloed hebben op je gevoel van welbevinden. Een verminderde gevoeligheid voor beloning en regulatie van angst kunnen bijvoorbeeld zorgen voor een leven met minder plezier en meer stress en angst.

Niet voor niets is er in wetenschappelijk onderzoek een verband aangetoond tussen orale anticonceptie en depressie, hoewel het exacte werkingsmechanisme nog niet is aangetoond.

Vrouwen die het risico op dit soort bijwerkingen niet willen lopen, kunnen als alternatief een hormoonspiraaltje overwegen. Door de lokale afgifte van hormonen is de kans op psychologische effecten in theorie kleiner, hoewel er inmiddels aanwijzingen zijn dat ook deze hormonen het brein kunnen bereiken.