Laten we direct duidelijk zijn. Er is geen eenduidig antwoord op de vraag: ‘Wel of niet sporten tijdens een burn-out?’. Een burn-out verschilt namelijk per persoon. Daarom is het, het allerbelangrijkste om te luisteren naar jouw lichaam en geest en te kijken naar de mogelijkheden van jouw situatie. In dit artikel zetten we de voor- en nadelen voor je op een rijtje, gaan we in op de verschillende manieren van bewegen en delen we tips voor het sporten tijdens een burn-out.

De ene burn-out is de andere niet

Een burn-out ontstaat door een periode van langdurige chronische stress en overspannenheid. Je negeert de signalen van je brein en lichaam door telkens weer over je eigen grenzen heen te gaan. Door deze opeenstapeling van fysieke, mentale en emotionele overbelasting raak je na verloop van tijd opgebrand of ‘burned out’.

De oorzaak van zo’n burn-out verschilt per persoon. Zo kan een burn-out bijvoorbeeld te maken hebben met werk gerelateerde stress, persoonlijke levensgebeurtenissen, verstoorde werk/privébalans, persoonlijke kenmerken (programmeringen) of een gebrek aan sociale steun. Vaak is een burn-out het resultaat van een combinatie van deze verschillende factoren.

Ook de klachten bij een burn-out verschillen per persoon. De klachten kunnen zowel fysiek, mentaal als emotioneel van aard zijn. Fysieke symptomen zijn onder andere chronische vermoeidheid, slaapproblemen, spier- en hoofdpijn, en een verzwakt immuunsysteem. Mentale klachten omvatten gevoelens van uitputting, cynisme, prikkelbaarheid, concentratieproblemen, verminderde motivatie en een negatieve kijk op dingen. Emotioneel gezien kun je tijdens een burn-out te maken krijgen met gevoelens van angst, depressie, gevoel van falen en een verminderd zelfvertrouwen.

Nu je weet dat de oorzaak en klachten bij een burn-out variëren, begrijp je vast dat er geen eenduidig antwoord is op de vraag: ‘Wel of niet sporten tijdens een burn-out?’. De ene burn-out is simpelweg de andere niet. Zo kan de ene persoon met een burn-out niet uit bed komen vanwege een dusdanige uitputting. Terwijl de ander zich neerslachtig voelt en niet op gang komt, maar zich bijvoorbeeld lichamelijk redelijk voelt.

Sporten tijdens een burn-out

Wanneer je lichaam is opgebrand (burned out) werkt het herstelvermogen van je lichaam niet optimaal. Hierdoor is intensief sporten tijdens een burn-out vaak niet aan te raden. Juist na een intensieve work-out is herstel noodzakelijk en dat kan het lichaam mogelijk niet dragen op dat moment. Een milde inspanning kan echter wel bijdragen aan je herstel. Beweging kent immers veel voordelen je brein.

De voordelen en nadelen van sporten tijdens een burn-out

Zoals eerder uitgelegd verschilt een burn-out per persoon. Met dit in het achterhoofd delen we enkele algemene voordelen en nadelen van sporten tijdens een burn-out.

Voordelen van sporten tijdens een burn-out:

• Sporten vermindert stress: een fysieke activiteit zoals sporten kan helpen bij het verminderen van stress. Tijdens het sporten komen er endorfines vrij. Hierdoor kun je, je beter voelen en kun je ontspanning ervaren.
• Verbeterde slaapkwaliteit: Lichaamsbeweging kan helpen om je slaapkwaliteit te verbeteren, waardoor je beter kunt rusten en herstellen.
• Verbeterde stemming: Sporten kan bijdragen aan een betere stemming en het vrijkomen van positieve emoties. Het kan helpen bij het verminderen van gevoelens van depressie en angst, die vaak gepaard gaan met een burn-out.
• Toename van energieniveaus: Hoewel je misschien vermoeid bent door de burn-out, kan regelmatige lichaamsbeweging na verloop van tijd je energieniveaus verhogen en je vitaler laten voelen.

Nadelen van sporten tijdens een burn-out:

• Sporten kan je extra druk geven: Wanneer je te veel nadruk legt op prestaties (bv. afstand, snelheid, aantal keer per week) of jezelf dwingt om te sporten, kan dit juist extra stress veroorzaken. Hierdoor belemmer je jouw herstel.
• Versterkt uitputting: Als je al ernstig vermoeid bent door de burn-out, kan intensieve lichaamsbeweging je uitputting versterken en je herstel vertragen. Het is dan ook ontzettend belangrijk om naar je lichaam en geest te luisteren en voldoende rust te pakken.
• Vergrote kans op blessures: Het is belangrijk om de juiste balans te vinden en niet te veel van jezelf te vragen. Overmatige inspanning kan het herstelproces vertragen en het risico op blessures vergroten.
• Emotionele belasting: Intensieve lichaamsbeweging kan soms emotioneel belastend zijn, vooral als je je overweldigd of uitgeput voelt. Het is belangrijk om te erkennen en te respecteren hoe je je voelt. 

Welke sport tijdens een burn-out?

Om in te kunnen spelen op de verschillende burn-out gradaties is het belangrijk om te weten dat je jouw lichaam op verschillende manieren kunt bewegen. Op die manier kun je jouw momenten van beweging of sporten ook aanpassen op jouw situatie. Waarbij je dus altijd incheckt bij jezelf.

Tip! Let tijdens het bewegen op je ademhaling. Het is af te raden om tijdens een burn-out volledig buiten adem te raken tijdens het sporten. Raak je buiten adem? Dan is dat zeker een reden om een stapje terug te doen.

Wandelen tijdens een burn-out

Wandelen is een ontspannende vorm van lichaamsbeweging die tijdens een burn-out gunstig kan zijn. Het is een lage-impactactiviteit die helpt bij het verlichten van spanning, het verbeteren van de doorbloeding en het bevorderen van ontspanning.

Tip: Maak wandelingen in de natuur. Wandel je in de groene natuur, dan activeer je het parasympatisch zenuwstelsel nog beter. Je zult je dan automatisch meer ontspannen, waardoor je nieuwe neurale netwerken aanlegt en stress makkelijker kunt loslaten.

Yoga tijdens een burn-out

Yoga combineert lichaamsbeweging met ademhalingstechnieken en meditatie. Hiermee kan het een heel gunstig effect hebben op de klachten van een burn-out. Kies wel voor de rustige en ontspannende yogastijlen, zoals Yin Yoga en Hatha Yoga, in plaats van intensieve yogavormen. Yoga is ook een mooie manier om de connectie met je lijf te verbeteren. Om weer te gaan voelen wat je lichaam je eigenlijk wilt vertellen.

Duursport tijdens een burn-out

Duursporten zoals hardlopen, fietsen en zwemmen kúnnen gunstig zijn tijdens een burn-out, mits ze met mate worden beoefend. Het is raadzaam om te beginnen met kortere sessies en heel geleidelijk de duur en intensiteit op te bouwen. Het luisteren naar je lichaam en voldoende tijd pakken voor herstel is essentieel. Vraag eventueel om hulp van een professionele zorgverlener die je kan helpen bij jouw situatie.

Teamsport tijdens een burn-out

Een teamsport kan zeker bijdragen aan het herstel door de sociale interactie en ondersteuning van teamgenoten. Aan de andere kant kan de competitieve druk en de verplichting om op vaste tijden aanwezig te zijn extra stress veroorzaken. Ook hierbij is het belangrijk om bewust te luisteren naar jouw lichaam en geest en een keuze te maken op basis van jouw situatie.

Krachttraining tijdens een burn-out

Krachttraining kan een effectieve manier zijn om fysieke en mentale kracht op te bouwen tijdens een burn-out. Het kan helpen bij het versterken van het lichaam, het verlichten van spanning en het verbeteren van het zelfvertrouwen. Het is echter heel belangrijk om voorzichtig te zijn en de intensiteit en omvang van de training aan te passen aan jouw situatie en mogelijkheden. Een geleidelijke opbouw met begeleiding van een professional kan de beste aanpak zijn.

Tweedaagse training: Burn-out

Een burn-out voorkomen of ervan herstellen kun je alleen als je begrijpt hoe die burn-out ontstaat en hoe jouw lichaam erop reageert. Tijdens de tweedaagse burn-out training leer je wat voor processen er in je lichaam plaatsvinden bij een burn-out. Welke signalen moet je herkennen? Wat zijn de risicofactoren, en welke rol speelt voeding, omgeving en activiteit? Waarom is de ene persoon gevoeliger voor een burn-out dan de ander? Welke rol speelt ons stress-systeem? Alleen als je begrijpt hoe een burn-out werkt, kun je de juiste stappen nemen om te herstellen.

De tweedaagse Brain Balance Boost Burn-out wordt gegeven door Kirsten Elsdijk & Erik Schut. Meer informatie en de inschrijflink vind je hier.

Misschien vind je het artikel Welke voedingstoffen ondersteunen bij een burn-out ook wel interessant.