Ademen, we doen het ongeveer 25.000 keer per dag en meestal zonder erbij na te denken. Soms door onze neus, maar vaker door onze mond. Het is een lichaamsfunctie die onbewust plaats vindt maar die we wél bewust kunnen sturen. Enthousiasme, haast, inspanning, stress, een vol hoofd; het heeft allemaal invloed op onze ademhaling. Tal van aandoeningen hebben te maken met onze ademhaling. Denk aan hyperventilatie, astma, snurken, longemfyseem of apneu. Ongeveer 90% van ons ademt verkeerd en veel reguliere artsen weten eigenlijk heel weinig over de kracht van ademhaling. Kinderen met een te hoge ademfrequentie kunnen last krijgen van hoofdpijn, concentratieproblemen en vermoeidheid. Maar wat is eigenlijk het geheim van een goede ademhaling? En hoe kunnen we met een gezonde ademhaling onze eigen gezondheid bevorderen?

Misverstanden over ademen

Over de ademhaling bestaat een aantal misverstanden. In dit artikel bespreek ik er twee met je. Het eerste misverstand gaat over het feit dat veel mensen geen idee hebben dat het schadelijk is om veel door de mond te ademen. Het tweede misverstand is dat we hebben geleerd dat we zuurstof inademen en koolzuur uitademen. We denken dat ons lichaam met name zuurstof nodig heeft om te overleven en dat koolzuur een afvalproduct is dat uit ons lichaam moet.

Onderzoek naar ademhaling

Veel mensen ademen door hun mond, niet alleen tijdens de slaap of tijdens het sporten, maar ook tijdens rust. Dit gaat vaak onbewust, maar is geen wenselijke vorm van ademhaling. In het boek ‘het nieuwe ademen’ heeft James Nestor hier zelf onderzoek naar gedaan, door tien dagen lang zijn neus dicht te stoppen met doppen, waardoor hij wel door zijn mond moest ademhalen. Daarbij werden er continu allerlei metingen bij hem uitgevoerd. Wat er gebeurde was bizar; hij ging snurken (van een paar minuten naar vier uur per nacht), kreeg last van somberheid, vermoeidheid, prikkelbaarheid, ontwikkelde apneu en zijn stresslevels en bloeddruk schoten omhoog. De tien dagen erna ademde hij door zijn neus en tapete ’s nachts zijn mond dicht. Al snel verdwenen al zijn klachten.

In zijn boek legt hij duidelijk uit dat de mens helemaal niet is gemaakt om door de mond te ademen. Toch zijn we dit in de loop der eeuwen steeds meer gaan doen…

Voordelen van ademhalen door je neus

Terwijl de voordelen van neusademhaling gigantisch zijn! Zo zitten in de binnenkant van onze neus trilhaartjes die stofdeeltjes tegenhouden. Schadelijke stoffen die het lichaam willen binnendringen worden dus meteen bij de ingang geëlimineerd. Daarnaast maakt de neus de lucht die je inademt warm en vochtig.  Zo wordt de lucht opgewarmd tot de ideale temperatuur voor de longen. Ook heeft de neus een kleinere opening dan de mond, waardoor je minder de neiging hebt om te veel te ademen.

Verder maakt onze neus zelf stikstofoxide aan, dit is een ontstekingsremmer. Dit zorgt ervoor dat ontstekingen die in de bovenste luchtwegen ontstaan meteen worden aangepakt.

Wanneer jonge kinderen bovendien al leren om door hun neus te ademen, helpt dit de vorming van scheve tanden en misvormingen van de kaken te voorkomen.

Neusademhaling is verder zo ingenieus geregeld, dat we zelden door twee neusgaten tegelijk ademhalen. Dat regelt het lichaam zelf, ademhaling door het linkerneusgat zorgt voor ontspanning, een daling van de temperatuur en bloeddruk en ademhaling door het rechterneusgat juist voor een versnelling van de bloedsomloop, een stijging van de bloeddruk en de cortisolspiegel. Deze wisselende neusademhaling zorgt voor harmonie in het hele zenuwstelsel. Voortaan toch maar de mond dicht doen tijdens het ademen?

 Het belang van koolzuur

We hebben vroeger waarschijnlijk allemaal bij biologie geleerd dat we zuurstof inademen en koolzuur uitademen. Onbewust hebben we op deze manier meegekregen dat zuurstof je lijf in moet en koolzuur je lijf uit moet. Dit ligt echter iets genuanceerder. De ideale verhouding tussen zuurstof en koolzuur in je bloed is 3:2. Een grote hoeveelheid koolzuur in je bloed is dus belangrijk. Koolzuur is geen afvalstof dat zo snel mogelijk ons lichaam uit moet, dit wordt vaak gedacht omdat het zuur ruikt. Het heeft in het bloed een zeer belangrijke functie, namelijk het mogelijk maken van de afgifte van zuurstof aan de cellen in het lichaam en het rustiger maken van het zenuwstelsel. Het punt is dat we bij elke uitademing koolzuur uitademen. Hoe meer we ademen, hoe meer we van dit waardevolle gas kwijtraken.

Onderzoek naar zuurstof en koolzuur

Christiaan Bohr heeft al in 1904 aangetoond dat er bepaalde omstandigheden verantwoordelijk zijn voor de afgifte van zuurstof aan het celweefsel in ons lichaam. Wat we van het onderzoek van Bohr kunnen leren is dat een kleiner ademvolume (de hoeveelheid lucht die we in- en uitademen in rust, zeg maar de hoeveelheid lucht die bij iedere ademhaling ververst wordt) samengaat met een hogere koolzuurtolerantie (meer koolzuur in het bloed). Het gevolg hiervan is dat er meer zuurstof uit het bloed aan de lichaamscellen kan worden afgegeven. Dus door een kleiner ademvolume, verbetert onze celstofwisseling! Veel mensen ademen echter te snel of te diep, waardoor ze meer koolzuur uitademen dan goed is. Hierdoor blijft er te weinig koolzuur achter in het bloed, wat allerlei klachten kan veroorzaken. Eigenlijk is er sprake van een zuurstof paradox; door minder te ademen, krijg je meer zuurstof in je cellen. Wanneer je snel ademhaalt voer je veel koolzuur af, waardoor je bloed iets minder zuur wordt. Rustig ademen zorgt voor weinig koolzuur afvoer en je bloed wordt iets zuurder. Zuurstof kan gemakkelijker worden afgegeven aan de cellen wanneer je bloed iets zuurder is.  Het advies is dus om minder diep, minder snel en meer door de neus te ademen.

Meet je ademfrequentie

Meet eens je ademfrequentie op dit moment, in rust.

Tel een minuut het aantal keren dat je ademhaalt, waarbij één ademhaling vanaf het begin van je inademing tot het eind van je uitademing telt. Hoeveel ademfrequenties behaal jij?

In rust wordt een ademfrequentie van 12 keer per minuut aangehouden.

Mensen die continu meer dan 12 keer per minuut ademhalen, kunnen hierdoor verschillende klachten ontwikkelen. Wil je je ademfrequentie terugbrengen? Start dan met ademhalingsoefeningen. Onderaan dit artikel staat een oefening uitgeschreven.

We kunnen onze eigen gezondheid verder beïnvloeden door zo vaak mogelijk door onze neus te ademen om op deze manier de voordelen van de neusademhaling te benutten.

Er zijn zelfs mensen die ’s nachts hun mond afplakken met speciale tape, om ervoor te zorgen dat deze niet openvalt tijdens de slaap en voorkomt dat je door je mond gaat ademen. Advies is om dit wel onder begeleiding van een ademtherapeut te doen.

Tot slot kun je bij je eigen kinderen (vanaf 7 jaar) de ademhaling tellen als ze slapen. Is de ademfrequentie meer dan twaalf? Dan is het slim om de volgende dag voor het slapengaan een ontspanningsoefening te doen.

Heeft dit artikel je interesse gewekt en wil je meer informatie?

Dan raad ik je de volgende boeken aan:

– Het nieuwe ademen, van James Nestor;

– Zuurstofwinst, van Patrick Mc Keown;

– Verademing, van Bram Bakker en Koen de Jong;

– Ademhaling als medicijn, van Marc Scheffer.

Geschreven door: Jeroen Bense – Integraal leefstijl en vitaliteitscoach – te volgen op instagram via @levenskunstvoorkinderen2023