Je hebt last van warmteaanvallen, kunt lastig in slaap komen, lijkt alles continu te vergeten en raakt geïrriteerd om het minste of geringste… Het zijn slechts enkele van de vele klachten die vrouwen rondom de overgang kunnen ervaren. Net als vele andere fysieke of mentale problemen, vinden ook deze symptomen hun oorsprong in een disbalans die ontstaat in het brein. In dit artikel lees je wat er tijdens de overgang precies verandert in de hersenen en hoe deze breinkennis je kan helpen om overgangsklachten te verminderen.
Wat is de overgang?
De overgang is een natuurlijke levensfase waarin vrouwen tussen hun 40e en 60e belanden. Gedurende deze fase stoppen de eierstokken langzaam met het produceren van de hormonen progesteron en oestrogeen. Hierdoor begint de menstruatiecyclus te fluctueren en zal deze uiteindelijk geheel verdwijnen.
De overgangsperiode kan gemiddeld tussen de 2 en 8 jaar duren, waarbij de vruchtbaarheid geleidelijk afneemt. De laatste menstruatie vindt gemiddeld rond het 50e levensjaar plaats; dit wordt ook wel de menopauze genoemd. De overgang en menopauze zijn dus niet hetzelfde. Pas als de laatste menstruatie meer dan 1 jaar geleden is, kun je spreken van de menopauze.
Wat doet de overgang met je brein?
Progesteron en oestrogeen beïnvloeden niet alleen de vrouwelijke menstruatiecyclus, maar ook tal van andere lichamelijke en geestelijke processen. Zo zijn deze hormonen betrokken bij onder meer de regulatie van je hartslag, lichaamstemperatuur, biologische klok, emoties, hongergevoel en geheugen. In de overgang kun je dan ook merken dat dit soort zaken bij jezelf beginnen te veranderen.
Deze veranderingen hebben specifiek te maken met de afnemende invloed van progesteron en oestrogeen op andere stoffen in de hersenen. Zo veranderen deze hormonen de activiteit van neurotransmitters, de boodschappersstofjes in het brein die verantwoordelijk zijn voor veel van wat je denkt, voelt en hoe je reageert.
Kleine veranderingen in je hormoonspiegel – en daarmee in de activiteit van je neurotransmitters – merk je nauwelijks op. In de overgang daalt de productie van progesteron en oestrogeen echter dusdanig, dat het brein deze disbalans niet genoeg kan compenseren. Als gevolg hiervan ontstaan de typische overgangsklachten, die we hieronder nader bespreken.
Wat zijn symptomen van de overgang?
De overgang staat met name bekend om de opvliegers (plotselinge warmteaanvallen) en stemmingswisselingen die veel vrouwen ervaren. Toch zijn er nog vele andere symptomen en klachten bekend, waaronder een slechter functionerend geheugen. Dit kan zich specifiek uiten in het vergeten van boodschappenlijstjes of niet meer op bepaalde woorden kunnen komen. Hierdoor kunnen vrouwen soms onterecht denken dat ze te maken hebben met beginnende dementie.
Uit onderzoek blijkt dat het geheugen en leervermogen in de overgang vaak tegelijktijdig dalen met de oestrogeenspiegel. Dit lijkt niet zozeer te komen door de daling op zichzelf, maar vooral door de grote hormoonspiegelfluctuaties die het brein niet kan bijbenen. Na de menopauze zien wetenschappers doorgaans dat het geheugen en leervermogen zich weer herstellen.
Welke klachten kun je nog meer ervaren?
Naast de bovengenoemde klachten, zijn er nog meer signalen die erop kunnen wijzen dat je in de overgang zit. Hieronder de meest voorkomende symptomen op een rijtje:
- Hartkloppingen
- Opvliegers
- Pijn in onderrug
- Opgezette buik
- Onrustige of zere benen
- Onregelmatige menstruatie
- Gewichtstoename
- Opgezette schildklier
- Gewrichtspijn
- Spierpijn
- Hoofdpijn
- Bekkenpijn
- Pijn in stuitje
- Nachtzweten
- Jeuk over hele lichaam
- Vocht vasthouden
- Slecht slapen
- Vermoeidheid
- Vergeetachtigheid
- Verwardheid
- Prikkelbaarheid
- Angsten en paniekaanvallen
- Huilbuien
- Neerslachtigheid
- Depressieve gevoelens
Een symptoom uit dit lijstje dat extra aandacht verdient, is vermoeidheid. Deze kan soms zo intens zijn, dat de klachten doen denken aan die van een burn-out. Zeker als je ook nog eens een druk of stressvol leven hebt, kan een verkeerde diagnose op de loer liggen. Laat jezelf daarom altijd testen om de werkelijke oorzaak van je klachten te achterhalen.
Wat moet ik doen bij overgangsklachten?
Inmiddels weet je dat overgangsklachten niet alleen veroorzaakt worden door een afnemende hormoonproductie, maar vooral ook door fluctuaties van belangrijke stoffen in de hersenen. De beste oplossing voor deze disbalans in het brein is een Brain Balance-levensstijl. Dat betekent regelmatig bewegen (yoga is bijvoorbeeld een goede manier om spierpijn, gewrichtspijn en opvliegers te verminderen) en voldoende ontspannen (hiervoor werkt meditatie heel erg goed).
Een pijler onder een Brain Balance-levensstijl is daarnaast het eten van Brain Food. Als je je neerslachtig of moe voelt, kan het soms lastig zijn om gezond te eten. Maar juist dan is dit extra belangrijk om deze klachten te verminderen. Stoffen die specifiek helpen om overgangsklachten te bestrijden, zijn onder meer magnesium, rode klaver en hop. Magnesium speelt een belangrijke rol bij de aanmaak van hormonen, terwijl rode klaver en hop fyto-oestrogenen (ook wel bekend als isoflavonen) bevatten. Je vindt magnesium veel terug in groene bladgroenten, terwijl rode klaver en hop in hoge concentratie voorkomen in een supplement zoals Femaluse. Nog een laatste tip: probeer alcohol in je voedingspatroon te vermijden, want dit werkt nachtzweten en opvliegers in de hand.
